[tt] Bạch tuộc viền xanh "hạ độc" con cái khi giao phối để tránh trở thành bữa ăn

Bạch tuộc viền xanh hay sọc xanh (Hapalochlaena fasciata) là một trong 4 loài bạch tuộc vòng xanh cực độc. Một cú cắn của bạch tuộc viền xanh có thể gây chết người do nước dãi của chúng chứa chất độc thần kinh TTX (Tetrodotoxin). Chất độc này không chỉ được bạch tuộc dùng để săn mồi và tự vệ mà các nhà khoa học còn phát hiện ra bạch tuộc viền xanh đực còn dùng chất độc để "hạ độc" con cái, giữ lấy tính mạng cho chính nó khi giao phối.

Tập tính ăn thịt bạn đời khi giao phối được ghi nhận ở nhiều loài động vật chẳng hạn như bọ ngựa, nhện và là thực hành phổ biến ở những loài động vật lưỡng hình giới tính tức con đực và con cái có hình dạng, màu sắc hay kích thước khác nhau. Tập tính này không chỉ giới hạn ở các lớp côn trùng hay lớp hình nhện mà còn xảy ra ở một số động vật giáp xác, lớp chân bụng hay là bạch tuộc.

Bạch tuộc viền xanh cái thường lớn hơn gấp đôi con đực và sau khi giao phối, chúng cũng có xu hướng ăn thịt con đực để thoả mãn cơn đói. Trong khi con đực của các loài khác "nằm im chịu trận" chấp nhận số phận là bữa ăn bồi bổ và nuôi dưỡng cho đàn con thì bạch tuộc viền xanh đực không dễ chấp nhận viễn cảnh này. Bằng chứng gần đây từ Viện nghiên cứu não Queensland, Úc cho thấy nước dãi chứa độc tố TTX của bạch tuộc viền xanh đực là thứ giúp chúng tăng khả năng sống sóng sau cuộc mây mưa.


Các quan sát trong phòng thí nghiệm cho thấy bạch tuộc viền xanh đực sẽ cắn vào một vị trí gần động mạch chủ của con cái khi bắt đầu ve vãn. Trong vòng vài phút, chất độc thần kinh TTX phát tác khiến con cái giảm hô hấp, chậm dần đến mức gần như dừng hẳn. Trong trạng thái như ngạt thở kéo dài gần 1 giờ, lớp da của con bạch tuộc viền xanh cái trở nên nhợt nhạt, động tử co lại và con cái lúc này bất động trước các kích thích từ bên ngoài. Bạch tuộc viền xanh đực trong khi đó sẽ truyền tinh trùng vào con cái, nhịp hô hấp tăng lên gần gấp đôi mỗi phút. Bạch tuộc cái sau cùng sẽ đẩy bạn tình ra ngay khi TTX giảm tác dụng, giúp con đực có thêm thời gian chạy trốn.

Mặc dù cả bạch tuộc viền xanh đực và cái đều có chất độc thần kinh TTX trong nước dãi để khống chế con mồi và tự vệ nhưng các nhà nghiên cứu cho rằng nước dãi của bạch tuộc viền xanh đực có độc tính mạnh hơn gấp 3 lần so với con cái. Thêm vào đó, việc bạch tuộc cái không chết sau khi bị con đực cắn có thể là do bạch tuộc viền xanh cái đã tiến hoá khả năng chịu đựng cao hơn với TTX, tương tự như họ hàng gần của chúng là bạch tuộc đốm xanh.

Popsci

 

Nghe cứ như hạ thuốc rồi ấn độ

 

Chuốc thuốc mê xong hiếp, hiếp xong lấy đồ chạy.