Xin gửi lời chào lời chúc sức khỏe chân thành nhất với tất cả tới bạn, những người yêu thích về âm thanh. Do cũng có sở thích là suy ngẫm đồ âm thanh nên hôm nay mình có viết bài hướng dẫn về sơ lược về loa bằng tri thức hạn chế của minh. hi vọng bài viết có thể tích trữ thêm nhiều kinh nghiệm và có rất nhiều ích lợi cho các bạn đọc CƠ BẢN VỀ CỦ LOA ĐIỆN ĐỘNG 1 hướng dẫn : Chào một số bạn: trong dàn âm thanh nghe nhìncó lẽ loavà mic là thiết bị kém phát triển nhất . ra đời từ hơn 100 năm qua quả thật nó chẳng có thay mới gì đang kể. nó có thể coi như là một huyền thoại, mọi người nói về nó cực nhiều nhưng kết quả thường hay rất mông lung. Loa có thực sự vất vả đến vậy không? Câu trả lời của mình là nó bao gồm nhiều cái rất đơn giản , nhưng bởi vì quá nhièu nên thực sự tìm ra Đáp án cho đây thật sự là vô cùng quá khó. Trên thế giới các công ty thật sự có thể thiết kế ra nó rất ít( thiết kế chứ không phải sản xuất ứng dụng). đa số những cty này nằm ở những nước Bắc Âu nơi mà ngành khoa học có nhiều điều kiện để có thể phát triển như Scanpeak, Seas. các ngành khoa học để phát triển 1 củ loa toa tz 105 theo mình ít đặc biệt 3 ngành bao gồm : Điện từ trường; âm học; cơ học vật liệu. và cả tâm sinh lý học nữa( nếu có điều kiện mình sẽ nói rõ hơn). Loa quả thật vô cùng tệ, Chắc ít có thiết bị nào có khả năng tệ hơn nó được vì sao vậy. Củ loa còn được xem là Transducer (bộ chuyển đổi năng lượng). Nó chuyển từ nguồn tín hiệu điện (từ máy khuếch đại) thành chuyển động cơ (cuộn dây động voice coil) sau đó thông một màng bức xạ (màng loa cone) thay mới áp suất không khí tạo nên âm thanh. những bộ phận tệ về hiệu suất như bình acqui (Điện↔Hoá) hay tấm Pin mặt trời (Quang↔Điện) cũng tốt hơn nó gấp nhiều lần vì nó phải qua trung gian là cơ học (Điện-Cơ-Âm). Giả sử một cái loa có độ nhạy là 95dB( hiệu suất rất cao đó), gửi vào đó 100W điện ta thu được khoảng 3W âm thanh, 97W còn lại chỉ để nhún nhảy màng loa & đốt nóng cuộn chuyển động thôi, quá hao phí.! hầu hết các loa có hiệu suất khoảng một % thôi đó những bạn. Với một thiết bị có cấu tạo chán như vậy nhưng chúng ta buộc lòng phải dùng vì Thời điểm này chưa ai nghĩ ra cách nào hay hơn cả, chắc phải 50 năm nữa, có khả năng khi đó ta có cách nào đó thay mới trực tiếp áp suất không khí từ điện mà không bắt buộc phải hệ cơ học nào hết. nghe nản quá ! không muốn tìm hiểu về nó nữa! Nhưng có lẽ vì tình yêu âm nhạc (ai mà không yêu nó chứ) mà các kỹ sư vẫn miệt mài nghiên cứu & cho ra các thiết bị lấy hết hồn vía chúng ta chỉ từ 1 % nhỏ nhoi đó. Dám chắc 100% các kỹ sư thiết kế loa mê nhạc dữ lắm. Họ dùng khoa học để phục vụ cho nghệ thuật, tôi xem họ như thánh sống vậy rất đáng quí trọng. Hiểu thêm 1 chút về loa tôi biết có giúp chút gì cho việc nghe nhạc không, hay có thể Diy 1 cái loa cho riêng mình không? Nhưng bởi vì tài liệu về loa ở Việt Nam quá ít & cả ngàn câu hỏi ở trên forum nên rất hi vọng bài này sẽ gíup một ít cho các bạn. Loa không thuộc về những chuyên gia nó là của mọi thứ các bạn yêu âm nhạc, tôi nghĩ là vậy. 2. Cấu tạo củ loa: 2.Chức năng của một số thành phần: a. Frame (Khung sườn loa): sử dụng để gắn những thành phần, loại cao cấp thì bằng nhôm đúc, thường thì bằng sắt dập đôi khi còn được làm bằng nhựa. riêng đối với những loa bổng & 1 số loa trung khung sườn thường kín (bít luôn đằng sau) khung sườn cũng là chổ cho các hãng thi thố tài năng , như loa bổng của B&W khung sườn phía sau làm bằng thủy tinh có hình dạng vỏ ốc giúp triệt tiêu hoàn toàn âm thanh từ phía sau màng loa. Khung sườn loa cho biết loa đó cấp cao cỡ nào còn về âm thanh không tác động nhiều lắm chỉ mong nó đừng có bề mặt quá lớn gây phản xạ trực tiếp lại màng loa. b. Surround, edge (viền nhún): một số loa ngày xưa thì thường cùng chất liệu giấy với phần màng loa hoặc vải (xếp gấp lại) với loại này thì đường viền khá cứng và ảnh hưởng trực tiếp đến thông số kỹ thuật của loa, viền này nếu bị hỏng nên dán lại, không được cắt ra làm lại bằng viền cao su mút thông dụng. thời gian này khuynh hướng thiết kế viền nhún càng mềm dẻo và bền là được, với loại này không may bị rách bạn có thể thay thế mà không ảnh hưởng nhiều đến chất lượng cao (do độ cứng không đáng kể). Viền loa không phát ra âm thanh nó chỉ có tác dụng giữ kín hơi & độ mềm dẻo. Tuy Nhiên nếu thay thế không đúng loại âm thanh sẽ rất khác nhau . Nhìn vào viền loa trường hợp có kinh nghiệm bạn có thể nhận biết loa âm thanh như nào dùng vào việc gì Giả sử như viền gân vải có khả năng dùng loa trầm hoặc trung trầm, viền mút mềm đa phần dùng làm loa trầm, viền cao su dày nên chỉ sử dụng cho Sub điện. c. Spider, Damper (màng nhện): Là thành phần cực kỳ cần thiết & lao động nặng nhọc nhất trong củ loa, khi đưa nguồn tín hiệu điện vào,loa di chuyển nhưng phải luôn quay về vị trí cân bằng lại để tổ chức cho các nguồn tín hiệu theo sau. Nó hoạt động như một cái lò xo, độ cứng của nó tuỳ vào ý đồ nhà thiết kế, ngoài ra nó còn giúp cho cuộn dây hoạt động đúng tâm. Độ động của củ loa phụ thuộc rất lớn vào độ nảy của màng nhện(lò xo) này. Màng nhện chế tạo với hình dạng( các nếp gấp) không giống nhau , vật liệu khác nhau sẽ cho âm thanh không giống nhau . Việc sản xuất màng nhện tương tự như luyện thép, phải sử lý keo & thời điểm hấp nhiệt để đạt được độ cứng độ dẻo ước muốn . Loa nếu sử dụng quá lâu, sức mạnh quá lớn sẽ làm lão hoá (mỏi) màng nhện khiến âm thanh không còn rõ rệt & ầm ì . Màng nhện quyết định chất lượng củ loa về độ bền âm thanh theo thời gian . Màng nhện bị hưu sẽ là 1 tai hoạ nếu bạn không thể tìm được đúng loại. một số loa cao cấp đòi hỏi phải có thời điểm chạy rà chính là 1 phần luyện cho màng nhện được làm việc tối ưu. Magnet (nam châm): thường có 3 loại Alnocol, Ferrite, neodymium: Alnicol: là vật liệu sử dụng trong một số loa ngày xưa (1940-1965), dưới đây là loại có từ trường rất mạnh ngày nay ít còn được dùng do rất mắc, loại này tuy tốt tuy nhiên nếu hoạt động liên tục ở sức mạnh cao sẽ dẫn tới sự truyền nhiệt độ từ cuộn dây vào nam châm làm cho nó giảm lực và không tự phục hồi, loại ferrite khi nguội lại có thể tự phục hồi từ trường. Để vòng dây làm việc tối ưu nó cần được đặt trong 1 miền từ trường cao, miền này chính nó là khe từ nhỏ hẹp chỉ vài mm. Để tập trung thông lượng từ trường ở đây mọi người dùng các miếng sắt dẫn từ. phối hợp với thanh nam châm gọi chung là mạch từ. Cấu tạo mạch từ (gồm nam châm và các miếng sắt dẫn từ) của nam châm alnicol (thường là mạch nội từ) tốt về âm thanh hơn nếu so với cấu trúc mạch từ ferrite do có ít khoảng trống trong mạch khi hệ dao động ít gây ra tạp âm. Ferrtie: có lực từ bé hơn alnicol ( cùng khối lượng)là loại dùng phổ biến nhất nó rẻ và khó bị khử từ thời điểm hoạt động ở công suất cao. Thường mạch từ của Ferrite là loại ngoại từ. Neodymium: Là sự phối hợp các ưu điểm của 2 loại trên, từ mạnh và khó bị khử từ. không chỉ do nhỏ nó còn được sử dụng trong một số loa xe hơi, micro v.v. thời gian này do giá thành đã giảm khá nhiều một số hãngloa danh tiếng cũng đã chế tạo cực nhiều loa dùng vật liệu này. Vật liệu từ không ảnh hưởng đến chất lượng âm thanh, nam châm ferrite cũng cho lực từ mạnh nhưng sẽ cồng kềnh, một số vật liệu từ mạnh do nhỏ gọn sẽ nhận được cấu trúc mạch từ tối ưu hơn cho âm thanh. Nam châm là loại vật liệu nhất là nó có thể bị khử từ khi nhiệt độ quá cao, nếu bị làm rớt cấu trúc của nó cũng thay đổi , nó không như cục sắt thông thường đâu. Nếu cần sử dụng âm thanh công suất lớn (loa sân khấu), bạn nên chọn lựa củ loa có vòng ổn định từ (bằng nhôm hay đồng) trên Top plate hoặc miếng chụp trên pole Piece. Nó có nhiệm vụ giảm bớt dòng điện xoáy đảm bảo loa hoạt động liên tục ở sức mạnh cao.
